Zoetstoffen: gezond alternatief of beter vermijden?

Minder suiker eten is voor velen makkelijker gezegd dan gedaan. Zoetstoffen lijken een handig alternatief. Wel de zoete smaak, maar (bijna) geen calorieën. Te mooi om waar te zijn? In deze blog zal ik antwoord geven op de vraag: zijn zoetstoffen gezond of ongezond?

Wat zijn zoetstoffen?

Zoetstoffen zijn stoffen die aan eten en drinken worden toegevoegd om ze zoeter te maken. Ze leveren geen of veel minder calorieën dan suiker. Er zijn twee soorten:

• Intensieve zoetstoffen zoals aspartaam, saccharine, sucralose, stevia en cyclamaat. Die zijn honderden keren zoeter dan suiker, dus er is maar een mini-beetje van nodig. Intensieve zoetstoffen zitten bijvoorbeeld in light-frisdrank

• Polyolen zoals xylitol, erytritol, maltitol en sorbitol. Die geven ongeveer de helft van de calorieën van suiker. Polyolen zitten in bijvoorbeeld suikervrije drop en kauwgom.

Zijn zoetstoffen veilig?

Ja. Alle zoetstoffen die in Nederland gebruikt mogen worden, zijn getest door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA). Zij bepalen voor elke stof een ADI-waarde (aanvaardbare dagelijkse inname). Om daarboven te komen, moet je extreem veel innemen, iets dat in de praktijk niet aannemelijk is. Voor mensen met de zeldzame stofwisselingsziekte PKU geldt wel dat ze aspartaam moeten vermijden.

Wat doen zoetstoffen met je lichaam?

• Ze hebben nauwelijks invloed op je bloedsuiker.

• Ze leveren weinig tot geen calorieën.

• Ze zijn niet schadelijk voor je tanden.

• Polyolen kunnen bij te veel gebruik darmklachten geven.

Er wordt nog veel onderzoek gedaan naar het effect van zoetstoffen op je darmmicrobioom.

Wat is beter: suiker of zoetstof?

Dat hangt af van de context.

Suiker levert calorieën maar geen voedingsstoffen, en een hoge suikerinname vergroot het risico op overgewicht, diabetes type 2 en hart- en vaatziekten.

Zoetstoffen kunnen helpen om die suikerinname te verlagen, maar ze zitten vaak in voedingsmiddelen die niets of weinig toevoegen aan onze gezondheid. Frisdrank met zoetstof blijft bijvoorbeeld een bewerkt product zonder voedingswaarde.

De beste keuze? Gewoon minder zoet. Wen je smaakpapillen aan minder suiker én minder zoetstoffen. Zo bouw je je behoefte aan zoet af. Dat is uiteindelijk het gezondst — en het meest duurzaam.

Conclusie

Zoetstoffen zijn niet slecht of gevaarlijk, maar ze zijn ook geen oplossing voor een ongezond voedingspatroon. Gebruik ze gerust af en toe — bijvoorbeeld als overgang naar minder suiker — maar zie ze niet als middel om onbeperkt lightdrank of zoete snacks te nemen.

Het blijft gezonder om je zoete smaak stap voor stap af te bouwen, en te kiezen voor puur en onbewerkte voeding: groente, fruit, volle granen, eiwitten en gezonde vetten.